Brezilya’da ‘kurtarıcı’ Lula’nın tüm mal varlığına el kondu

Federal Yüksek Mahkeme, Brezilya’nın yolsuzluktan suçlu bulunan eski Devlet BaÅŸkanı Luiz Inacio Lula da Silva’nın mal varlıklarının yanı sıra emeklilik fonlarının da dondurulduÄŸu bildirildi. Yolsuzluktan 9 yıl 6 ay hapse mahkum edilen ve mal varlığı dondurulan Lula’nın ülkenin en büyük bireysel emeklilik ÅŸirketlerinden Brasilprev’de biri bireysel diÄŸeri ÅŸirket hesabındaki 9 milyon Brezilya reali (yaklaşık 2,8 milyon dolar) deÄŸerindeki emeklilik yatırım fonlarını da dondurma kararı aldı.

Brasilprev, mahkemeye Lula’nın verdiÄŸi dersler ve katıldığı etkinlikleri düzenleyen LILS ÅŸirketine ait hesapta 2,2 milyon dolar, bireysel hesabında da 600 bin dolar deÄŸerinde emeklilik yatırım fonu olduÄŸu bilgisini vermiÅŸti. Lula’nın avukatları, gizlice alınan kararı basından öğrendiklerine iÅŸaret ederek bunun hukuka aykırı olduÄŸunu savundu. Ãœlkede 2003- 2011 yıllarında devlet baÅŸkanlığı görevini yürüten Lula hakkında, para aklamak için ülkenin önde gelen inÅŸaat ÅŸirketlerinden OAS’nin inÅŸa ettiÄŸi apartmandan gizlice bir daire satın almak suçlamasıyla geçtiÄŸimiz yılın mart ayının ilk yarısında dava açılmıştı.

 Polisin evine baskın düzenlediÄŸi Lula ve iki oÄŸlu önce gözaltına alınmış, eski Devlet BaÅŸkanı sorgulanmak üzere Congonhas Havalimanı’ndaki federal polis merkezine götürülmüştü. Brezilya Devlet BaÅŸkanı Dilma Rousseff’in 2003-2010 arasında Petrobras’ın baÅŸkanlığını yaptığı sırada ÅŸirkette 800 milyon dolarlık yolsuzluk yapıldığı, ihalelere fesat karıştırıldığı, yetkililerin rüşvet aldığı iddia ediliyor. Devlet petrol ÅŸirketi Petrobas ve bir inÅŸaat ÅŸirketinden haksız kazanç saÄŸlamakla suçlanan Silva, 12 Temmuz’da 9 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılmış ve 19 yıl boyunca kamu görevinden men edilmiÅŸti.

Lula’dan sonra Brezilya’da Devlet BaÅŸkanlığı görevini üstlenen Dilma Roussef de 31 AÄŸustos 2016’da mali yasaları çiÄŸnediÄŸi gerekçesiyle görevden alındı. Senatörlerden 61’i Rousseff’in azli yönünde oy kullanırken, 20’si görevde kalması yönünde oy verdi. Azil için senatörlerin üçte ikisinin oyu gerekiyordu. Rousseff’in görevden alınmasıyla, Brezilya’da 13 yıldır süren İşçi Partisi iktidarı da son bulmuÅŸ oldu. Rousseff’in resmi görev süresinin bitiÅŸ tarihi olan 1 Ocak 2019’a kadar devlet baÅŸkanlığına Michel Temer vekalet etmeye baÅŸladı. Fakat bu defa da Temer’in adı “Araba Yıkama” operasyonunda yer aldı. Ãœlkenin önde gelen gazetelerinden O Globo, Temer’in siyasetçi Eduardo Cunha’ya rüşvet ödenmesinin gerçekleÅŸmesine izin veren bir ses kaydının olduÄŸunu öne sürdü. Brezilya’da kabinenin üçte biri hakkında yolsuzluk ve rüşvet soruÅŸturması yürütülüyor. Temer, Brezilya’nın görevden alınan devlet baÅŸkanı Dilma Rousseff’in yardımcısı ve saÄŸ koluyken görevden alınmasında kilit bir rol oynamıştı.

SIKINTILI EKONOMÄ°YÄ° AYAÄžA KALDIRDI

Latin Amerika’nın en büyük ülkesi Brezilya’da dördüncü denemesinde Brezilya İşçi Partisi(PT) lideri Lula önemli bir oy farkıyla 2003 yılında baÅŸkan seçildi.  Ä°ÅŸÃ§i ve yoksul kesimin büyük desteÄŸini alan Lula, Brezilya’da kurtarıcı gözüyle bakılıyordu. Görev yaptığı sürede yaklaşık 20 milyon Brezilyalıyı yoksulluk sınırı altında yaÅŸamaktan kurtaran, 29 milyon kiÅŸinin orta sınıfa geçmesini saÄŸlayan Lula, 8 yıllık iktidarı döneminde Brezilya’nın tarihten gelen sınıflar arasındaki eÅŸitsizliÄŸini dengelemek için milyarlarca doları sosyal programlarda kullandı. Brezilya’yı sürekli ekonomik krizle boÄŸuÅŸan bir ülke imajından uzaklaÅŸtırdı. Brezilya’nın enerji ÅŸirketi Petrobras 2008 yılında dünyanın en büyük üçüncü petrol yatağını bulduÄŸunu açıkladığında Devlet BaÅŸkanı Lula’nın tepkisi “Tanrı Brezilyalı olmalı” demiÅŸti. Petrobras Rio de Janeiro eyaletinde 33 milyar varillik bir rezerv bulmuÅŸtu. Karadeniz’de TPAO ile birlikte petrol arayan Petrobras ÅŸirketi 2011’de tarihin en büyük halka arzını gerçekleÅŸtirdi. 70 milyar dolar seviyesinde gerçekleÅŸen halka arza iki kat talep geldi.

SÄ°YASETÄ°N ETKÄ°N Ä°SÄ°MLERÄ°NDEN

Lula sadece iç politikada baÅŸarılı olmadı. Bir dünya lideri olmanın yolunda uluslararası sorunlara da el attı. Ãœlkesinin Güney Amerika’da lider olduÄŸunu göstermek için iÅŸe Kolombiya ile Venezuella’yı barıştırma çabasıyla baÅŸladı. Savaşın eÅŸiÄŸine gelen iki ülkeyi ikna ederek, Güney Amerika’da büyük bir krizin önüne geçti. Sekiz yıllık iktidarı döneminde ABD eski baÅŸkanlarından Bush ve Obama ile her fırsatta görüşen Lula, Türkiye ile birlikte Ä°ran’ın atom programına da el attı. Nükleer programı nedeniyle Batı’nın başını aÄŸrıtan Ä°ran’ı Lula’nın Brezilya’sı ile Türkiye masaya oturttu. Üç ülke arasında yapılan Tahran anlaÅŸmasına göre, Ä°ran yüzde 3,5 oranında zenginleÅŸtirmiÅŸ olduÄŸu uranyumu Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun gözetiminde Türkiye’ye emanet olarak verecek ve karşılığında ise Batılılar yeterince zenginleÅŸtirilmiÅŸ olan nükleer yakıt verecekti. BaÅŸta ABD olmak üzere Batılı ülkeler Tahran anlaÅŸmasını tanımayarak BirleÅŸmiÅŸ Milletler’de Ä°ran’a ekonomik yaptırım uygulanması kararını çıkarttı. Türkiye ve Brezilya BM’de de Ä°ran’a yaptırıma karşı çıktı.

AYAKKABI BOYACILIÄžINDAN BAÅžKANLIÄžA

Ãœlkesini ekonomik krizlerden çıkararak, ABD’ye kafa tutan konuma getiren Luiz Inacio Lula da Silva, 27 Ekim 1945 yılında Brezilya’nın kuzeydoÄŸusundaki Caetes’de fakir bir ailenin 8’inci çocuÄŸu olarak dünyaya geldi. Aile Sao Paulo’ya taşındı. Lula çocukluÄŸunda alkolik babasının ÅŸiddetiyle sürekli karşı karşıya kaldı. Henüz küçük yaÅŸta sokakta meyve sattı, ayakkabı boyadı. Okuma yazmayı 10 yaşına geldiÄŸinde ancak öğrenebildi. Teknik lisede tornacı olarak eÄŸitim aldıktan sonra Sao Paulo’da bir otomobil fabrikasında iÅŸe baÅŸladı. 1960 yılında fabrikada çalışırken geçirdiÄŸi kazada sol elinin serçe parmağını kaybetti. Bu kaza ve 1969 yılındı eÅŸini sarılık hastalığından yitirmesi hayatında önemli dönüm noktaları oldu.

İŞÇİ VE YOKSULUN DESTEĞİNÄ° ARKASINA ALDI 

Lula politikaya ilgi duymuyordu ancak eÅŸinin ölümüyle birlikte işçi sendikalarında daha aktif görev almaya baÅŸladı.1975 yılında 100 bin üyesi olan Metal Sendikası baÅŸkanlığına seçildi. Onun sayesinde Brezilya’da sendika kavramı deÄŸiÅŸti. Daha önce işçi sendikaları hükümetlerin politikalarını rahat uygulamasına aracılık eden sarı sendikalar olarak görev yaparken, Lula ile birlikte işçi haklarını savunur duruma geldi. 1980 yılında Lula, sendikacıları, aydınları, Troçkistleri ve kilise çevresinde örgütlü kesimleri bir araya getirerek, ülke tarihinin ilk sosyalist partisi olan İşçi Partisi’ni kurdu. Luiz Inacio Lula da Silva, partisini kurduktan sonra sosyalist olmasına raÄŸmen pragmatik politikalarıyla Brezilya’nın deÄŸiÅŸmesinde etkili olmaya baÅŸladı. 2002 yılında devlet baÅŸkanı seçilene kadar üç defa baÅŸkan adayı oldu ancak seçilemedi. 2002’de küçük bir saÄŸ partiyi yanına çekerek devlet baÅŸkanı olmayı baÅŸardı. Lula’nın devlet baÅŸkanı seçilmesi, üst gelir grubunu rahatsız etti. Brezilya’nın kaosa sürükleneceÄŸi endiÅŸesi yaÅŸandı ama Lula akılcı politikalarla ülkesini kaosa sürüklemek bir yana dünyanın en güçlü ekonomilerinden biri yaptı.